یونیسف: عراق یکی از خطرناک‌ترین مکان‌های جهان برای کودکان است

این گزارش مفصل با عنوان (بهای گزافی که کودکان می پردازند) روز پنجشنبه 10 تیر 1395 منتشر شد و از افزایش یک میلیون و 300 هزار نفری تعداد کودکان در معرض خطر طی ۱۸ ماه گذشته خبر داده است.
بر اساس این گزارش هفت میلیون و 400 هزار کودک عراقی معادل دوسوم کل جمعیت کودکان عراق، نیازمند کمک‌های انسانی و بشردوستانه هستند و در همین حال خانواده‌های این کودکان در پی عملیات نظامی آزادسازی فلوجه و اطراف موصل، با بدتر شدن شرایط معیشتی مواجه‌اند. در این گزارش آمده است: کودکان عراقی بی‌آنکه هیچ گناهی مرتکب شوند در میانه آتش گرفتار شده‌اند.
(پیتر هاکینز) نماینده یونیسف در عراق در این‌باره گفت: از همه طرفهای درگیر در نزاع جاری این کشور می‌خواهیم رفتار خود را کنترل کرده، حقوق کودکان را محترم بشمارند و از آنان حمایت کنند.
در گزارش یونیسف حجم و ابعاد پیچیده بحران جاری عراق مورد تاکید قرار گرفته و در ادامه گزارش آمده است که این کشور چهار دهه ناامنی، جنگ پیاپی و بی توجهی به کودکان را پشت سر گذاشته که پیامدهای بسیار منفی بر کودکان این کشور دارد.
بر اساس مفاد این گزارش، موارد فاجعه باری از کودک ربایی در کشور عراق مشاهده شده و طی دو سال و نیم گذشته یک هزار و 496 کودک زیر 18 سال در عراق ربوده شده‌اند. یعنی به طور میانگین هر ماه ۵۰ مورد کودک ربایی در عراق رخ می‌دهد که در بیشتر موارد کودکان ربوده شده وادار به پیوستن به جبهه‌های جنگ شده یا مورد سوءاستفاده جنسی قرار می‌گیرند. ربودن کودکان از منازل، مدرسه‌ یا خیابان‌ امری بسیار تکان دهنده است. در این گزارش بیان شده: بیش از 10 درصد کودکان عراقی (بیش از یک و نیم میلیون کودک) ناگزیر به ترک خانه و کاشانه خود شده اند، در بسیاری موارد این کودکان تجربه چندین بار آواره شدن را دارند. در اثر درگیری‌های جاری در عراق از هر پنج مدرسه در این کشور دست کم یک مدرسه غیرقابل استفاده شده و حداقل سه و نیم میلیون کودک و نوجوان عراقی از آموزش و تحصیل بازمانده‌اند.
در اسناد بین‌المللی موجود بخصوص معاهدات حقوق بشردوستانه بین‌المللی، حقوق بشر بین‌المللی، فعالیت‌های سازمان ملل به مسئله حمایت از کودکان در زمان بروز مخاصمات پرداخته شده و ضعف‌ها، قوت‌ها و ضمانت اجراهایشان در ارائه این حمایت بیان گردیده است. کودکان بخشی از جمعیت غیر نظامی هستند، در نتیجه از هرگونه حمایتی که برای غیرنظامیان در طی مخاصمات مسلحانه در نظر گرفته شده ، بهره‌مند می‌گردند. این حمایت‌ها به طور کامل در کنوانسیون چهارم ژنو (1949) و پروتکل‌های الحاقی به کنوانسیون‌های مربوطه مورد تاکید قرار گرفته‌اند. مسئله دوم این است که کودکان به دلیل شرایط ویژه و خاصشان که ناشی از سن کم و عدم رسیدن به بلوغ ذهنی و جسمی هستند نیازمند برخورداری از حمایت‌های ویژه‌ای در زمان بروز مخاصمات مسلحانه می‌باشند. یکی از مهم‌ترین حمایت‌های ویژه از کودکان در شرایط درگیری مسلحانه ممنوعیت مشارکت آنها در مخاصمات است. در اسناد حقوق بشردوستانه و حقوق بشری این ممنوعیت مورد تاکید قرار گرفته است و تخلف از این قاعده جرم جنگی محسوب می‌شود. هر چند که مسئله اصلی تعیین حد سنی مشارکت در مخاصمه است. پروتکل‌های الحاقی به کنوانسیون‌های ژنو و کنوانسیون حقوق کودک حداقل سن 15 سال را در حد سنی برای مشارکت در مخاصمات در نظر گرفته‌اند ولی به دلیل گسترش پدیده کودک سرباز و به کارگیری کودکان در مخاصمات مسلحانه دهه‌های اخیر بخصوص در جنگ‌های غیربین‌المللی (داخلی) در اسناد بعدی که به مسئله سربازگیری و مشارکت کودکان پرداخته‌اند سعی بر آن شده است که این حد سنی به 18 سال افزایش یابد. یکی از مهم‌ترین معاهداتی که حد سنی را به 18 سال افزایش داده است پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک 2000 (دو پروتکل اختیاری بر کنوانسیون حقوق کودک در سال 2000 تصویب شده است: یکی، پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودکان، در مورد شرکت کودکان در جنگ و دیگری، پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک، در مورد فروش، فاحشگی و پورنوگرافی کودکان) در مورد ممنوعیت درگیری کودکان در مخاصمات مسلحانه است.
در نتیجه صندوق کودکان سازمان ملل متحد موارد ذیل را خاطر نشان کرده و از مراجع بین‌المللی خواستار توجه به این موارد و اجرای سریع آن گردیده است:
1. باید خواستار اتخاذ تدابیر فوری برای حمایت از کودکان عراقی و اقداماتی شامل توقف درگیری و کشتار، ربودن، شکنجه، زندان، خشونت جنسی، سربازگیری کودکان شد و همچنین لازم است حمله به مدارس و مراکز درمانی و کارکنان آنها نیز فورا متوقف شود.
2. مراجع بین‌المللی باید خواهان رساندن فوری و بی قید و شرط کمک انسانی و رفع موانع موجود در این مسیر در مناطق مختلف عراق شده، حتی مناطقی که تحت تصرف دولت این کشور نیستند نیز باید مشمول این کمک رسانی شوند.
3. ایجاد راه‌های امن برای خروج غیرنظامیان از مناطق درگیری، تضمین خدمت رسانی لازم و رفع نیازهای آنها از جمله موارد است.
4. افزایش کمی و کیفی خدمات آموزشی به کودکان محروم از فضای آموزشی با برگزاری کلاس‌های آموزشی و رساندن آنها به سایر دانش آموزان از نظر تحصیلی و افزایش فرصت‌های آموزش و یادگیری و فراهم آوردن شرایط مناسب برای معلمان و دانش‌آموزان و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای کودکان عراقی الزامی است.
5. ارایه کمک‌های مشاوره و روانشناسی و برنامه‌های اجتماعی برای کمک به کودکان عراقی جهت پشت سرگذاشتن این دوران سخت و افزایش منابع مالی مورد نیاز ضروری می‌باشد. صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) برای ارایه کمک‌های نجات بخشی به کودکان عراقی تاکید کرده است که این صندوق برای تامین نیازهای اضطراری عراق در سال 2016 به 270 میلیون دلار بودجه نیاز دارد.
در ماه‌های اخیر، تروریست‌ها برای جبران شکست‌ها و تضعیف روحیه مردم و نیروهای عراقی، حملات تروریستی در مناطق شهری را در برنامه کاری خود قرار داده‌اند. به همین دلیل نگرانی‌ها درباره افزایش تلفات غیر نظامیان بویژه زنان و کودکان (زنان باردار، مادران جوان، کودکان) که شامل حمایت‌های فیزیکی و عاطفی می‌شود در مناطق درگیری افزایش یافته است.
از این‌رو مسئولان عراق باید در تلاش باشند تا ضمن جلوگیری از ارتکاب تروریست‌های داعشی‌ به جنایات بیشتر در خصوص زنان و کودکان بی‌پناه، با ارجاع پرونده‌های مربوط به جنایات این گروه به مراجع بین‌المللی، زمینه افزایش حمایت بین‌المللی را برای مبارزه با این گروه تروریستی فراهم کنند. در این شرایط جامعه بین‌المللی هم می‌تواند با اقداماتی همچون نسل کشی‌خواندن اقدامات داعش (علی‌الخصوص کشتن و آواره‌کردن زنان و کودکان بی‌دفاع) که از حمایت برخی کشورهای عربی و غربی برخوردار است، ضمن حمایت از مبارزان ضد تروریستی عراق، فشار بین‌المللی بر این گروه و حامیان آن را مضاعف کند؛گروهی که خطر آن اکنون صلح، امنیت و ثبات جهانی را نشانه گرفته است.

ساناز معززی
کارشناس ارشد حقوق بین الملل

Source:
http://www.presstv.ir/Default/Section/10406
http://www.presstv.ir/ Section/20002
http://www.yjc.ir/fa/news/5674820
http://www.abc.net.au/news/2016-07-01/unicef-finds-children-in-iraq-at-serious-risk-from-violence/7562436
optional protocol to the convention on the rights of the child on the involvement of children in armed conflicts (2000)
optional protocol to the convention on the rights of the child on the sale of children, child prostitution and child pornography (2000)