قاچاق انسان در بحران های امروز جهان

سازمان ملل متحد، قاچاق انسان را بدین صورت تعریف می نماید: “قاچاق انسان جرمی است که زنان، کودکان و مردان را با اهداف گوناگون از جمله کار اجباری و امور جنسی استثمار می کند."
براساس آمارهای "سازمان بین المللی مهاجرت" در سال 2015، هفت هزار انسان قربانی قاچاق و بهره کشی شده اند. از این تعداد 45درصد را زنان و 13درصد کودکان تشکیل داده اند. با وجود اینکه بسیاری صاحب‌نظران قاچاق انسان را پدیده ای جنسیتی می دانند، بررسی های "سازمان بین المللی مهاجرت" نشان می دهد که مردان نیز به اندازه زنان در معرض خطر قاچاق هستند. مردان در بیشتر موارد قاچاق به کار اجباری و بدون دستمزد همراه با اذیت وآزار وادار می شوند.
آمارهای "سازمان بین‌المللی کار" نشان می دهد در سطح جهان 21 میلیون تَن قربانی کار اجباری هستند و به-شکل سنتی کشورهای جنوب شرق آسیا بازار خوبی برای قاچاقچیان انسان بوده و تا قبل از سال 2015 عمده قاچاق انسان از این محدوده جغرافیایی نشات می‌گرفت. این تعداد تقریبی همچنین شامل قربانیان قاچاق -انسان برای کار و بهره‌کشی جنسی می‌شود.
مهاجرت میلیونی جمعیت های انسانی از طریق دریا و خشکی، کسب درآمد سرشار را برای قاچاقچیان آسانتر کرده‌است. مساله ای که نگرانی سازمان های حقوق بشری را در احتمال بالارفتن آمارها برانگیخته است.
گسترش بحران قاچاق انسان درگزارش اخیر شورای حقوق بشر به تفصیل آورده شده است.      

گزارش شورای حقوق بشر

گزارشگر شورای حقوق بشر "ماریا گرازیا جیامارینارو" درگزارش اخیر خود در 14 ژوئن 2016 در مورد وضعیت قاچاق انسان معتقد است که بحران و جنگ به تنهایی عامل قاچاق انسان ها نیست اما منازعات و بحران ها در گسترش روند مهاجرت و پیامدهای پس از آن که قاچاق انسان یکی از آنها است، نقشی مستقیم دارند. براساس گزارش شورای حقوق بشر، ناگوار ترین شکل قاچاق انسان ها ناشی از منازعات را در بخش-های زیر می توان دید:
1-قاچاق زنان و دختران جهت سوءاستفاده های جنسی
اشکال بهره برداری جنسی در قاچاق انسان:
بردگی جنسی، ازدواج اجباری، فحشای اجباری و بارداری اجباری.
بردگی جنسی:" خشونت جنسی که هدفش غیرنظامیان بی دفاع در جنگ و منازعات است."
نمونه واضح این سوءاستفاده ها را می توان در اقدامات گروه های تروریستی در سالیان اخیر یاد آورد.گروه-هایی نظیر داعش و بوکوحرام،که بهره¬کشی جنسی، نقش ابزاری در قدرت و ایجاد ترس و حتی فراتر از آن به عنوان عاملی برای تشویق سربازان در جنگ را بازی می کند.
-گزارشگر شورای حقوق بشر با اشاره به وضعیت زنان در اسارت بوکوحرام در نیجریه و زنان ایزدی در بند داعش وضعیت این زنان را فراتر از بحث قاچاق انسان، جنایت علیه بشریت می داند.
ازدواج و بارداری اجباری: "مهاجرانیکه در تعاملات خانوادگی و قبیله ای ناچار به ازدواج اجباری می-شوند." ازدواج هایی که در میان کودکان نیز فراوان است. در میان بسیاری از پناهجویان سوریه ای، ازدواج اجباری در برابر دریافت پول از سوی والدین دختر بسیار دیده می شود.
فحشای اجباری: ازدواج با مرد بیگانه و در پی آن اجبار به فحشا از سوی همسر از دیگر نتایج تلخ مهاجرت و جنگ در میان مهاجران و پناهجویان است.
براساس گزارش ها در مسیر مهاجرت پناهجویان از آفریقا به اروپا، از طریق لیبی هزاران نفر ناپدید شده اند، که بسیاری از آنان از قربانیان بهره برداری جنسی قاچاقچیان انسان بوده اند.
2-قاچاق کودکان برای اهداف نظامی
در این شیوه از بهره برداری،کودکان پسر در نقش مبارزانی پیش مرگ، از خانواده هایشان ربوده و علاوه بر شرکت در نبردها مورد انواع سوءاستفاده قرارمی گیرند.
کودکان در بسیاری موارد حامل بمب های انتحاری بوده و یا در کارگاهای بمب سازی و در تماس دایمی با مواد شیمیایی و خطرناک به سرمی برند.
کودکان دختر علاوه بر مشکلات ذکر شده، به عنوان کارگران خانگی و بردگان جنسی بیشتر در معرض خطر هستند.
3- قاچاق در شرایط پس از جنگ
بسیاری جوامع در فضای بعد از جنگ، قاچاق انسانها را به صورت بهره وری کارگری و جنسی تجربه می کنند. خشونت هایی که عموما جنسیتی است و زنان و کودکان اولین قربانیان آن هستند.
4-اشکال دیگر قاچاق انسان، ناشی از بحران منازعات
عملیات حفظ صلح و قاچاق انسان ها
متاسفانه عملیات های حفظ صلح در سال های اخیر مورد اتهامات بسیاری ازگزارشگران حقوق بشر بوده است. در حوادثی نظیر اعمال خشونت های جنسی، بهره کشی و اذیت و آزار در مناطق جنگی از سوی سربازان منتسب به سازمان ملل، اتفاق افتاده است.
بنابر گفته های گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر در کشورهایی نظیر کوزوو، سیرالئون و هائیتی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در اقدامات غیر انسانی نقش آفرین و در قاچاق و بهره کشی انسانها مسئول بوده اند.
در جمهوری آفریقای مرکزی نیز قاچاق دختران و زنان به منظور سواستفاده جنسی سربازان حافظ صلح صورت گرفته است.

قاچاق انسانها و اعضای بدن
مناطقی که در سایه جنگ به سرمی برند، زمینه مناسب برای فعالیت گسترده قاچاقچیان اعضای بدن را فراهم می‌کنند. گزارشکر شورای حقوق بشر خانم "ماریا گرازیا جیامارینارو" در اظهارات خود بر وجود شواهدی تاکید داردکه قاچاقچیان اعضای بدن در انتقال اعضای بدن از سودان به مصر بسیار فعالند، همچنین قاچاق اعضای بدن مخالفان، در میان گروه های تروریستی نظیر داعش و بوکوحرام برای کسب منابع مالی بسیار شایع است.

قاچاق کارگران مهاجر به مناطق جنگی
قاچاق کارگران به مناطق جنگی موضوعی پنهان است و بر اساس قراردادهای مخفی، گروه های متخاصم با بهره کشی ازمردم محلی محصور در مناطق جنگی، از آنان به عنوان آشپز، خدمتکار خانگی، کارگر ساختمانی و ...استفاده می‌کنند. در این راستا، زنان و دختران در معرض تهدیدهای مضاعف باشند.

مهاجرت و قاچاق
طبیعت مهاجرت به تنهایی افراد را درمعرض قاچاق قرار می دهد. پناهجویان، پناهندگان و آوارگان در زمان اقامت موقت خود در کشورهای میزبان طعمه های قابل دسترسی برای قاچاقچیان هستند. این گروه ها با توجه به عدم دریافت حمایت های لازم، مخصوصا در کشورهایی که عضو "کنواسیون بین المللی ژنو در زمینه حقوق پناهندگان" نیستند، در برابر قاچاقچیان انسان بی پناه و مستاصل هستند.
مثال این قضیه را می توان به روشنی در مساله مسلمانان روهینگا در میانمار دید. مهاجرت اجباری این افراد به تایلند از طریق قایق های ماهیگیری به بردگی در این قایق ها تبدیل شده و تراژدی دامنه داری را پدید می آورد. قاچاقچیان در ازای دستمزد خود این افراد را به بردگی و بهره کشی وادار می‌کنند و دولت تایلند، که به کنوانسیون ژنو ملحق نشده است از حمایت آنان طفره می رود.

سخن آخر:

• قاچاق انسان در همه اشکال خود هویت انسانی و حقوق بشر را در معرض تهدید قرار داده است. ایجاد دیوارها، قوانین سخت مهاجرتی و بی توجهی به بحران های انسانی نمی تواند از گسترش این پدیده شوم جلوگیری نماید.
• براساس تعهدی که دولت‌ها نسبت به مساله قاچاق انسان مطابق با اهداف توسعه پایدار به آن متعهد شده اند، جامعه جهانی مشارکت ویژه ای را در این زمینه نیازمند است. این مهم با دسترسی تمامی گروه های در معرض تهدید به حمایت همه جانبه و مجرم ندانستن مهاجران و گروه های آسیب دیده از سوی دولت ها قابل دسترسی است. بی تفاوتی در این زمینه در آینده ای نزدیک فجایع بیشتری را برای بشر به ارمغان خواهد آورد.
• برای کاهش پدیده قاچاق انسان در تمامی ابعاد آن، همکاری و تعاملی بیشتر بین سازمان ملل، سازمان های حقوق بشری و دولت ها نیاز است.
• شناسایی مناطق بحرانی و تلاش در جهت صلح پایدار در روندی برنامه ریزی شده می تواند رهایی بخش هزاران انسان در معرض تهدید باشد.
• توجه ویژه به حقوق کودکان در وضعیت های انسانی می بایست در اولویت قرار گیرد.

زهرامیرابیان

منبع:
http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=20235&LangID=E#sthash.3xnbiPPb.dpuf
https://www.iom.int/