گزارشی از برگزاری کارگاه آموزشی «راهنمای عملی کسب مقام مشورتی از شورای اقتصادی، اجتماعی...

از زمان تأسیس سازمان ملل متحد در سال 1945 همواره سازمانهای غیردولتی، ارتباط و مشارکت فعالی در اقدامات و برنامه های این سازمان اعم از دبیرخانه، صندوق ها، آژانسها و ... داشته اند.
سازمانهای غیردولتی به عنوان یکی از بازوهای سازمان ملل در اشاعه اطلاعات، ارتقاء آگاهی، توسعه آموزش و پرورش، ترویج اهداف و فرهنگ ملل متحد، پروژه های عملیاتی مشترک و مشارکت در فرایندهای بین دولتی همواره نقشی اساسی ایفا نموده اند. به همین لحاظ ماده 71 منشور سازمان ملل متحد که به تأسیس شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد انجامید، اظهار می دارد: این شورا بایستی ترتیبات شایسته ای را برای مشورت با سازمانهای غیردولتی مرتبط با حوزه صلاحیت شورا، فراهم نماید. این ماده در واقع فتح بابی برای مشورت با سازمانهای غیردولتی به شمار می رود. در واقع سازمان ملل متحد در تلاش برای تقویت همکاری با سازمانهای غیردولتی در تمامی سیستم ملل متحد و در تمام حوزه های کاری خود می باشد.
ضرورت تقویت رابطه سازمان های غیردولتی با سازمان ملل متحد در اسناد مختلفی مورد تأکید قرار گرفته است به ویژه در اعلامیه هزاره مورخ سپتامبر 2000 و همچنین در سند نهایی اجلاس جهانی سران 2005.
شورای اقتصادی و اجتماعی (ECOSOC) نیز از آغاز تأسیس تا به امروزه، تنها دروازه ورودی اصلی به سیستم سازمان ملل متحد برای سازمان های غیر دولتی بوده است و شاید بتوان گفت تنها بدنه اصلی سازمان ملل متحد با یک چارچوب رسمی برای مشارکت سازمانهای غیردولتی باقی مانده است.
به دنبال تبدیل کمیسیون حقوق بشر به شورای حقوق بشر و نتیجتاً ایجاد سازوکار بررسی دوره ای جهانی به عنوان یکی از اصلی ترین سازوکارهای نظارتی حقوق بشر و نقش گسترده ای که این سازوکار برای سازمانهای غیردولتی در حمایت و ارتقاء حقوق بشر ایجاد نمود، ضرورت رسمیت بخشیدن به سازمانهای غیردولتی در داخل نظام ملل متحد نیز بیش از پیش احساس شد که یکی از ابزارهای آن، کسب مقام مشورتی از شورای اقتصادی و اجتماعی است.
ضرورت آموزش نحوه کسب مقام مشورتی برای سمن های ایرانی وقتی نمایان می شود که نگاهی به آمار سمن های ایرانی دارای مقام مشورتی بیندازیم . از میان 3400 سازمانی که تا به امروز، مقام مشورتی دریافت نموده اند، تنها 36 سازمان، متعلق به ایران است و این مسأله از تأثیرگذاری سازمانهای غیردولتی ایرانی در پروسه های نظارتی و حمایتی سازمان ملل متحد می کاهد.
از همین رو سازمان دفاع از قربانیان خشونت در راستای اهداف سازمان ملل متحد و شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل درخصوص افزایش مشارکت، مشورت دهی و تأثیرگذاری سازمانهای غیردولتی در مجامع بین المللی، اقدام به برگزاری دوره آموزشی «راهنمای عملی کسب مقام مشورتی از شورای اقتصادی، اجتماعی سازمان ملل متحد» نمود. این دوره که به مدت 1 ماه به طول می انجامد، کاملاً عملی و معطوف به نتیجه در حال انجام است. سازمانهای شرکت کننده، تمامی مراحل ثبت نام، ایجاد پروفایل، پرکردن فرمهای درخواست و آماده سازی مدارک مورد نیاز ارسالی را درطول برگزاری دوره، آموزش دیده و به صورت آن لاین در محل برگزاری دوره انجام می دهند. به علت تأکید سازمان بر اثربخشی این دوره و ضرورت محدود بودن تعداد شرکت کنندگان برای رسیدن به هدف مورد نظر، تنها 10 سازمان در این دوره، پذیرفته شدند.
دوره در سه مرحله حضوری و مجازی برگزار می گردد. بدین شکل که:
مرحله حضوری:
ابتدا شرکت کنندگان با حضور در یک کارگاه 4 ساعته که در مورخ 27 آذرماه برگزار شد، با مفهوم مقام مشورتی و الزامات، ضرورتها و مزایای کسب این مقام و نحوه دریافت و حفظ این مقام آشنا شدند، سپس پروفایل سازمان خود را در سایت شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد ایجاد نمودند. در ادامه نیز نحوه پرکردن فرم درخواست مقام مشورتی، آموزش داده شد. ضمن اینکه نسخه نرم افزاری ترجمه فارسی فرم درخواست نیز در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت تا در طول 2 هفته مدارک مورد نیاز را تهیه نموده و به پرسشهای مطرح شده در فرم درخواست نیز به صورت تخصصی پاسخ دهند.
مرحله مجازی:
در این مرحله سازمانهای غیردولتی با استفاده از آموزشهای صورت گرفته، مدارک موردنیاز را فراهم نموده، در صورت نیاز، به زبانهای رسمی سازمان ملل متحد ترجمه کرده، سپس فرمهای درخواست مقام را پر کرده و برای ارسال آماده می نمایند. دراین مدت، کارشناسان سازمان درکنار سازمانهای غیردولتی، آماده هرگونه پرسش و پاسخ و راهنمایی هستند. سازمانهای شرکت کننده 2 هفته فرصت خواهند داشت که کلیه این روند را تا آماده سازی نهایی مدارک و فرم درخواست انجام دهند.
مرحله دوم حضوری:
در این مرحله سازمانها با مدارک و فرم نهایی شده، در یک کارگاه 3 ساعته جمع می شوند و مدارک و فرم نهایی را ارسال می نمایند. در این مرحله ثبت درخواست سازمانها پایان می پذیرد.