چگونه با دختران معتاد به مواد مخدر برخورد کنیم؟

به گزارش سازمان دفاع از قربانیان خشونت به نقل از ایران: بسیاری از ما در چنین شرایطی با این سؤال از طرف والدین از جمله مادران مواجه می‌شویم که من نمی‌دانم باید چه کار کنم. اگر شما جای من بودید چه کار می‌کردید؟ اعتیاد کجا و دختر ما کجا؟ چه بلایی هست که سر ما آمده؟ و عبارت‌هایی شبیه موارد مذکور را بار‌ها و بارها می‌شنویم.
نکته‌ای که لازم است مدنظر داشته باشیم این است که اعتیاد به مواد مخدر امروزه خیلی سن و سال، پسر و دختر، با سواد و بی‌سواد، شهری و روستایی، فقیر و مرفه و... نمی‌شناسد.
حال که با چنین پدیده‌ای مواجه هستیم ضروری است که والدین ازجمله مادران در خصوص مواد مخدر و روانگردان‌ها اطلاعات به روز داشته باشند. علائم و ویژگی‌ها و عوارض آنها را بشناسند و خود را بی‌نیاز از این اطلاعات ندانند. بخش‌های عمده‌ای از این اطلاعات کمک می‌کنند تا در زمینه پیشگیری از اعتیاد دختران نوجوان و جوان‌مان مؤثر‌تر عمل کنیم. همچنین باید در زمینه نوع واکنش‌هایی که می‌توانیم در قبال اعتیاد احتمالی دخترانمان داشته باشیم مهارت‌های لازم را کسب کنیم. گاهی اوقات برخورد نامناسب با این موضوع تلخ می‌تواند مسیر بی‌بازگشتی را برای آنان باز کند و رفتار‌شان مصداق این ضرب المثل معروف شود که: آب که از سر بگذرد چه یک وجب، چه صد وجب» که در این صورت کار به مراتب دشوار‌تر هم خواهد شد.
در چنین شرایطی می‌توانیم رفتارهای متفاوتی با دختران معتاد‌مان داشته باشیم. نکته مهم این است که در ابتدا باید این موضوع را به دخترمان منتقل کنیم که او را همچنان دوست داریم و سلامتی و بهبودی او برای ما بسیار مهم است. او را مقصر همه مشکلات مرتبط و غیرمرتبط زندگی‌مان قلمداد نکنیم،چون در این صورت او از بودن با شما گریزان خواهد شد و حتی ممکن است بیشتر گرفتار مواد شود. این را هم باور داشته باشیم که دختر‌مان قصد ندارد با اعتیادش ما را اذیت کند یا مشکلاتی برای ما به عنوان والدین به وجود بیاورد. یکی از اشتباهاتی که در برخورد با اعتیاد اعضای خانواده می‌کنیم این است که اعتیاد یکی از اعضا را پایان زندگی خود تلقی می‌کنیم.
به عبارتی باور می‌کنیم که ما باید خود را فدای اعتیاد او کنیم. گاهی اوقات هم به اشتباه، کاری می‌کنیم تا احساس گناه را در دختر معتادمان تقویت کنیم، کاری که حتی می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و نه تنها ارتباط‌ مان تقویت نشود بلکه بدتر هم بشود و فاصله عاطفی بین ما با دخترمان بیشتر هم شده و حتی انزوا پیشه کند. حالتی که برای بهبودی او و خروج از آن شرایط کمک‌کننده نخواهد بود.
یکی از حالت‌هایی که نه تنها در مورد دختران معتاد، بلکه هر فردی نسبت به آن واکنش تند نشان می‌دهد تحقیر و سرزنش است. ما در مددکاری اجتماعی با معتادان و خانواده‌های آنان بر این نکته تأکید می‌کنیم که هر فردی اگر هزاران مشکل هم داشته باشد اما نقاط قوتی هم دارد لذا برای برقراری ارتباط تلاش می‌کنیم تا به اصطلاح «نیمه پر لیوان» را هم ببینیم، فراموش نکنیم که تغییر رفتار دختر معتاد‌مان کاری آسان نخواهد بود و حتی در کوتاه مدت ممکن است نتیجه ندهد لذا در درمان و تغییر رفتار او باید صبور بود و انتظار تغییر ناگهانی نداشته باشیم.
حتی گاهی اوقات نتیجه نگرفتن نباید زمینه قطع امید را در ما افزایش دهد که این آغاز شکست محسوب می‌شود. برخی از مادران یا پدران در برخورد با اعتیاد دختران‌شان از صحبت کردن با او امتناع می‌کنند به نوعی واکنشی که نشان می‌دهند خود زمینه فاصله گرفتن بیشتر بین‌شان را فراهم می‌کند این در حالی است که برای درمان دختر‌مان نیاز به نزدیکی بیشتر داریم نه دوری از همدیگر.نکته دیگری که در برخورد با اعتیاد دختران‌مان لازم است مدنظر داشته باشیم این است که با زور و اجبار و تهدید نمی‌توانیم او را وادار به ترک کنیم.
ممکن است به خاطر تهدید شما در فرآیند درمان حاضر شود ولی فکر و نگرش او تغییر نکرده است.
تجربه‌های زیاد نشان می‌دهد که این نوع مداخله‌ها محکوم به شکست است لذا دخترمان باید بخواهد و در راه درمان و تغییر رفتار آگاهانه گام بردارد که در این صورت همکاری او در فرآیند درمان و بازتوانی در بهبودی او بسیار مؤثر است.
برخی از والدین به دنبال اعتیاد دختر‌شان دنبال این موضوع می‌گردند که آنان چه اشتباهی انجام دادند که دختر عزیز‌شان معتاد به مواد مخدر شد. به عبارت بهتر خود خوری می‌کنند.این حالت باعث می‌شود برخورد مناسبی با اعتیاد دخترشان نداشته باشند.
والدینی در چرخه درمان و بازتوانی اعتیاد فرزندان‌شان موفق خواهند بود که فرصت گفت‌و‌گوی مناسب با فرزندشان را فراهم کنند،چون در این صورت است که می‌توانند راه‌های خروج از آن شرایط را بررسی کنند.
همچنین در طول درمان و بازتوانی کنار دختر معتادمان (که بیماری بیش نیست) باشیم و حمایت‌های روانی و اجتماعی خود را از او دریغ نکنیم. دختر معتاد ما در چنین شرایطی بیش از شرایط عادی به این نوع حمایت‌ها نیاز دارد تا از سوء مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها نجات پیدا کند. با کمک هم می‌توانیم شرایط را با صبر و حوصله و با نگاه به آینده شیرین تغییر دهیم.

سید حسن موسوی چلک
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران