آغاز به کار دبیر کل جدید سازمان ملل در دوره ای پرچالش

به گزارش ایرنا: گوترش که سابقه فعالیت به عنوان کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان را هم در کارنامه دارد، در حالی در نخستین روز سال نوی میلادی (2017) جایگزین «بان کی مون» کره ای می شود، که اولویت اصلی خود را در قامت دبیر کلی رسیدگی به بحران سوریه عنوان کرده است. این مسئله در صورت انجام می تواند گامی مهم در ارزیابی کارنامه سیاسی وی باشد.
سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته، امروزه علاوه بر برنامه های متعدد انسان دوستانه در مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی، نقشی اساسی در تحولات سیاسی جامعه بین المللی ایفا می کنند.
در شرایط فعلی که برخی کشورهای خاورمیانه، درگیر بحران های سیاسی و نظامی هستند و این وضع، پیامدهای جبران ناپذیری به جامعه بین المللی تحمیل کرده، اهمیت سازمان ملل در دستیابی به اجماع عمومی و واکنش سریع به بحران های آتی، مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
دبیر کل سازمان ملل متحد به عنوان رئیس دبیرخانه این سازمان، مدیریت اجرایی و امور اداری و مالی آن را بر دوش دارد و می تواند درخواست تشکیل جلسه اعضای شورای امنیت را مطرح کند، اما خود در تصمیم گیری های شورا نقشی ندارد. با این وجود توجه دبیر کل به یک موضوع بین المللی می تواند به حل و فصل سریع آن مسئله بینجامد؛ گرچه این موفقیت بطور مستقیم به همکاری پنج عضو دائم شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) وابسته است.
آزادسازی حلب و همگرایی ترکیه، ایران و روسیه که به برقراری آتش بس در سوریه انجامید، اکنون زمینه را برای اجماع بین المللی و حرکت به سمت صلح پایدار در این کشور مهیا کرده و دبیر کل جدید می تواند نقشی سازنده در گفت و گوهای آتی در این زمینه داشته باشد.
گوترش اما از سوی دیگر با چالش تشدید فعالیت های تروریستی رو به رو است. حوادث تروریستی تلخ ماه های گذشته، بسیاری از کشورها را به سوی شرایط امنیتی سوق داده و نبرد با گروه های تروریستی همچون داعش و جبهه النصره را در اولویت های بین المللی قرار داده است.
در شرایطی که داعش با پیشروی نیروهای نظامی و مردمی عراق در موصل، تلفات سختی را متحمل شده، احتمال وقوع حملات تروریستی تلافی جویانه هم به همین نسبت افزایش یافته است.
از سوی دیگر حرکت موج پناهجویان از کشورهای جنگ زده خاورمیانه به سوی کشور های اروپایی و وضع اسفناک بسیاری از اردوگاه های اسکان موقت، خود به بحران دیگری بدل شده است و تجربه گوترش در مقام کمیساریای سابق عالی امور پناهجویان می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
از جمله چالش های دیرین سازمان ملل در کشورهای آفریقایی، جو بی اعتمادی شکل گرفته در پی گزارشهای متعدد از تجاوز نیروهای صلحبان به زنان و کودکان در ازای آب و آذوقه است. تاکنون موارد بسیاری از این جرائم بدون مجازات باقی مانده و لزوم رسیدگی به این موارد احساس می شود.
یکی از مهمترین توافق های صورت گرفته در دوره دبیر کلی بان کی مون، توافق بین المللی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی موسوم به توافق پاریس است که هدف از آن، جلوگیری از افزایش بیش از دو درجه سلسیوس دمای کره زمین در قرن جاری میلادی است.
این در شرایطی است که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب آمریکا وعده لغو یکجانبه این توافق بین المللی را داده و با کناره گیری این کشور که به عنوان یکی از تولید کنندگان اصلی گازهای گلخانه ای در جهان شناخته می شود، ضربه بزرگی به این توافق وارد خواهد شد.
گوترش شاید بتواند مانعی برای اقدامات دولت بعدی آمریکا باشد، مساله مهمی که بی توجهی به آن می تواند تغییرات شدید آب و هوایی را در آینده نزدیک به دنبال داشته باشد.
وی در شرایطی به کرسی دبیر کلی ملل متحد تکیه می زند که موفق به کسب رای موافق همه اعضای این نهاد و شورای امنیت شده است. باید به انتظار نشست و دید که وی این توان سیاسی بالقوه را در چه مسیری هدایت می کند.