درخواست حقوق بشری‌ها برای توجه به حقوق کودکان

به گزارش ایسنا، تقریبا تمام کشورهای دنیا تاکنون عضویت در کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک را پذیرفته‌اند و تنها معدود کشورهایی چون آمریکا، سودان و سومالی برای عضویت در این معاهده اقدامی نکرده‌اند. متاسفانه هر روزه شاهد بدرفتاری با کودکان در سراسر نقاط دنیا هستیم و به‌ویژه این وضعیت در کشورهای در حال توسعه یا عقب‌افتاده به مراتب وخیم‌تر است. آمارهای سال گذشته سازمان ملل نشان می‌دهد: - حدود 250 میلیون کودک در سراسر دنیا در بخش‌های مختلف مشغول به کار هستند. - نزدیک به 2 میلیون کودک در طول یک دهه گذشته در جریان درگیری‌های مسلحانه و جنگ کشته شده‌اند. - سالانه 11 میلیون کودک در اثر حوادثی که قابل پیشگیری هستند جان خود را از دست می‌دهند. - بیش از 500 میلیون کودک در کشورهای در حال توسعه با روزی یک دلار زندگی می‌کنند. - حدود 2 میلیون کودک سالانه در کشورهای در حال توسعه در اثر عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم، بهداشت کافی و نداشتن امکانات جان خود را از دست می‌دهند. - بیش از 110 میلیون کودک در مقطع دبستان در حال حاضر قادر به حضور در مدارس نیستند. - بیش از 33 میلیون کودک از کمبود ویتامین و مواد غذایی لازم رنج می‌برند که آنها را در معرض خطر نابینایی، مرگ و سوء‌تغذیه قرار می‌دهد. از آنجایی که کودکان نیازمندی‌های خاص خود را دارند،‌ باید حقوق خاصی نیز برای آن‌ها در نظر گرفته شود. این مساله به‌علاوه وجود بی‌عدالتی و بدرفتاری‌های فراوان علیه کودکان کشورهای دنیا را بر‌ آن داشت تا در سی‌امین سالگرد اعلامیه جهانی حقوق کودک، یعنی درسال 1989 یک کنوانسیون جامع و کامل را در مورد حقوق کودکان در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب برسانند. در این کنوانسیون آمده است که همه افراد زیر 18 سال کودک محسوب می‌شوند و بدون در نظر گرفتن جنسیت، سن،‌ نژاد، رنگ، دین، قومیت، جایگاه والدین و زبان آن‌ها دارای حقوق برابر هستند و دولت‌ها موظف به حمایت و رعایت مفاد این کنوانسیون هستند. حقوق کودک که جزوی از حقوق بشر جهانی است،‌ به‌وجود آمده تا تضمین کند که همه انسان‌ها در هر شرایط و موقعیتی که قرار دارند با آنها عادلانه و صحیح برخورد خواهد شد. حقوق بشر در واقع استانداردهای اولیه‌ای است که می‌گوید هر انسانی از حق حیات برخوردار است وباید شرافت واحترام زندگی کند. کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل (UNCRC) به تصویب 193 کشور دنیا رسیده است و در مجموع 54 بند دارد که مهم‌ترین آنها به ترتیب عبارتند از: 1. تعریف کودک 2. حمایت از کودکان در برابر هرگونه تبعیض: دولت‌ها باید تضمین کنند که همه کودکان فارغ از نژاد، جنسیت، رنگ پوست، مذهب‌،دیدگاه سیاسی، ملیت، محل تولد، وضعیت مالی... از حقوق ذکر شده در کنوانسیون برخوردارند. 3. حمایت از منافع کودکان: دولت‌ها باید تضمین کنند که در صورت اتخاذ تصمیمی در ارتباط با کودکان صلاح و منافع کامل آنها را درنظر می‌گیرند. 4. حقوق والدین و حق برخورداری از زندگی خانوادگی: دولت‌ها باید حقوق والدین، خانواده‌ و سرپرست‌های یک کودک احترام بگذارند. همچنین والدین نیز وظیفه دارند از کودکشان محافظت کنند و در صورت جدایی والدین دولت باید تضمین کند که کودکان با هر دو والدین خود در ارتباط هستند. 5. حق برخورداری ازمدارک شخصی/ثبت تولد/ داشتن هویت فردی 6. حق حیات 7. حق کودک مبنی بر توجه به شکایات وی و دسترسی کودک به دستگاه‌های قضایی و اداری 8. آزادی بیان و اطلاع یافتن از رسانه‌های ملی و بین‌المللی: کودک نیز همانند افراد بزرگسال باید این امکان را داشته باشد که دیدگاه‌ها و اطلاعاتش را با دیگران به اشتراک بگذارد. همچنین کودک باید به رسانه‌های جمعی دسترسی داشته باشد، اما دولت باید تضمین کند که برنامه‌های رسانه‌های مختلف به کودک مربوط است و به او صدمه‌ای وارد نمی‌کند. 9. آزادی عقاید و مذهب 10. آزادی تجمعات و همکاری با سازمان‌ها 11. حق حریم خصوصی 12. محافظت از کودک در برابر خشونت‌، بهره‌کشی، سوء استفاده و بدرفتاری: دولت‌ها باید تضمین کنند که از کودکان در برابر هرگونه خشونت جسمی و روانی، ضرب و شتم و سوءاستفاده، بهره‌کشی‌های فیزیکی و جنسی چه در خانواده و چه بیرون از خانه محافظت می‌کند. 13. حفظ سلامت کودک و برخورداری از بهداشت: دولت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که همه کودکان از سلامت طبیعی خود برخوردارند. 14. حق برخورداری از امکانات آموزشی و تحصیل: دولت‌ها باید تضمین کنند که همه کودکان بطور رایگان از امکانات آموزشی برابر برخوردارند و والدین نیز موظفند این امکانات را برای کودک فراهم کنند. 15. حق برخورداری از تفریح و لوازم سرگرمی 16. محافظت در برابر مواد مخدر: دولت‌ها موظفند از کودکان در برابر مصرف غیرقانونی مواد مخدر محافظت کنند. 17. آزار و اذیت‌های جنسی: دولت‌ها باید تضمین کنند که هیچ کودکی مورد سوء استفاده‌های اخلاقی قرار نمی‌گیرد. 18.آدم‌ربایی: دولت ها باید تضمین کنند که هیچ کودکی ربوده یا خرید و فروش نمی‌شود. 19. شکنجه و بازداشت: دولت‌ها باید از کودکان در برابر هرگونه شکنجه محافظت کنند و در صورت لزوم و به‌عنوان آخرین راه‌ حل کودکان را بازداشت کنند. همچنین در صورت بازداشت نیز کودک نباید با افراد بزرگسال در مکان یکسان زندانی شود و باید اجازه ملاقات با والدین و وکیلش را داشته باشد. 20. عدم حضور در ارتش جنگ: دولت‌ها نباید به افراد زیر 15 سال اجازه حضور مستقیم درجنگ و دیگر مناقشات مسلحانه را بدهند و باید در درگیر‌ی‌ها از کودکان محافظت کنند. 21. دولت ها باید به کودکانی که قربانی بدرفتاری یا سوء استفاده می‌شوند کمک و تضمین کنند که کودک در این شرایط حمایت‌های لازم را دریافت کرده است. 22. فرزندخواندگی: دولت‌ها باید تضمین کنند که در صورت پذیرفته شدن یک کودک بعنوان فرزندخوانده منافع و صلاح او حفظ خواهد شد. 23. حمایت از کودکان پناهنده و مهاجر: دولت ها موظفند از کودکان مهاجر و یا آنهایی که قصد پناهندگی دارند، چه کودک به همراه والدینش باشد و چه به تنهایی سفر کرده باشد باید از تمام حقوق کنوانسیون برخوردار شود. 24. حق برخورداری کودکان دارای ناتوانی‌های جسمی و ذهنی از امکانات لازم و زندگی آرام 25. حمایت از کودکان اقلیت: اگر یک کودک متعلق به نژاد، مذهب یا گروهی خاص باشد، دولت‌ها باید تضمین کنند که این کودکان از زبان و فرهنگ خود بهره‌مند شوند. 26. حمایت از کودکانی که قانون‌شکنی می‌کنند: اگر یک کودک متهم به قانون شکنی می‌شود،‌ دولت‌ها باید با احترام با وی برخورد کنند و تا زمانیکه جرم کودک ثابت نشد با او باید همانند یک فرد بی‌گناه رفتار شود. این درحالیست که علیرغم وجود این قوانین، گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای مدافع حقوق کودک نشان می‌دهد که میلیون ها کودک در دنیا از دسترسی به آموزش و تحصیل محرومند، بسیاری از آنها ساعات طولانی از شبانه‌روز در شرایط سخت کار می‌کنند، تعداد بیشماری مجبور هستند به‌عنوان یک سرباز در جنگ و درگیری‌های مسلحانه شرکت کنند، تعداد زیادی از کودکان در بازداشتگاه‌ها در زندان‌ها مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند. همچنین کودکان زیادی از سوی افراد بزرگسال مورد سوء استفاده و بهره‌کشی قرار می‌گیرند که گاهی اوقات این بزرگسالان از نزدیکان و اعضای خانواده کودک هستند. بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی دیده بان حقوق بشر، استفاده از کودکان در مشاغل سخت و سطح پایین به‌ویژه در کشورهای آفریقایی و آسیای جنوبی یکی از شایع‌ترین مصادیق نقض حقوق کودک است. کودکان در کشورهایی چون تانزانیا، مالی‌،‌غنا و ... مجبورند در معادن استخراج طلا یا مزارع مشغول به کار شوند که این کار می‌تواند برای سلامت آنها بسیار خطرناک باشد ضمن اینکه آنها را از ادامه تحصیل باز می‌دارد. سازمان کار جهانی (ILO) تخمین زده است که حدود یک میلیون کودک در سراسر دنیا در معادن مختلف کار می‌کنند. دیده‌بان حقوق بشر به تازگی گزارشی منتشر کرد که نشان می داد این کودکان برای استخراج فلز به‌ویژه طلا مجبورند از جیوه استفاده کنند که با توجه به سمی بودن این فلز تماس مداوم با آن می‌تواند بیماری‌های زیادی را در فرد ایجاد کند که در برخی موارد به مرگ انسان‌ها منجر می‌شود. کار در معدن یکی از خطرناک‌ترین و سخت‌ترین مشاغل دنیاست که هیچگاه نباید توسط یک کودک انجام شود. تجار، شرکت‌ها و خریداران محصولات این معادن باید بدانند که سود آنها از چه راه‌های خطرناکی تامین می‌شود. اما کارفرمایان زیادی وجود دارند که به منظور پایین بودن دستمزد کودکان از آنها بعنوان نیروی کار بهره می برند. یکی دیگر از موارد شایع نقض حقوق کودکان سوء استفاده‌های اخلاقی و بهره‌کشی جنسی است که متاسفانه در نقاط بسیار زیادی از دنیا، حتی در کشورهای توسعه یافته نیز قابل مشاهده است. آمارها نشان می‌دهد در بسیاری از موارد فرد آزاردهنده و مجرم از نزدیکان کودک و اقوام اوست که کودک به وی اعتماد کامل دارد؛ در حالی‌که ارتباط جنسی و سوء استفاده اخلاقی از افراد زیر 18 سال جرم محسوب می‌شود، اما انسان‌های بسیاری در دنیا هستند که به منظور دستیابی به یک دختر یا پسر در سنین کمتر از 18 سالگی به نقطه‌ای از دنیا سفر می‌کنند. این امر قاچاقچیان را بر آن می‌دارد که کودکان زیادی را به منظور استفاده‌های غیراخلاقی بربایند یا خرید و فروش کنند. روزنامه گاردین به تازگی گزارش داد که کودکان قربانی جرایم جنسی در انگلیس شانس بسیار کمی در دسترسی به عدالت دارند و دستگاه قضایی و این کشور امکان بسیار کمی برای ارائه شواهد از سوی این کودکان فراهم می‌کند. یک موسسه حمایت از کودکان در انگلیس اعلام کرد که کمتر از یک چهارم از 23 هزار پرونده جرایم جنسی علیه کودکان در سال گذشته در این کشور به محاکمه و مجازات عاملان منجر شده است که آمار بسیار کمی محسوب می‌شود. سرپرست این موسسه در گفت‌وگو با روزنامه گاردین تشریح کرد که تنها شاهد یک پرونده مربوط به سوء استفاده جنسی علیه یک کودک، خود کودک است که تمام روند محاکمه به شهادت او بستگی دارد. متاسفانه آن‌ها باید تمام آنچه را که تجربه کرده‌اند در میان جمعی از مردم بازگو کنند که بسیار ناراحت‌کننده و آزاردهنده است و تنها از این طریق می‌توانند به عدالت دست پیدا کنند. این روزنامه در ادامه نوشت گه بیش از 50 درصد از کودکانی که به‌عنوان شاهد در دادگاه‌های رسیدگی به جرایم جنسی حاضر می‌شوند، قبل از دادگاه و در روند محاکمه دچار استرس شدید، بدخوابی و اختلالات دیگر می‌شوند که این امر نشان‌دهنده لزوم آموزش بیشتر مسئولان و کارمندان قضایی و ارائه مشاوره‌های لازم به کودکان قربانی اینگونه جرایم است. مساله حائز اهمیت دیگری که می توان به آن اشاره کرد، ازدواج کودکان است که بیشتر در میان دختران رواج دارد. ازدواج زود هنگام برای دختران خطرات زیادی به همراه دارد و می تواند منجر به مشکلات جسمی در میان آنها شود. مطالعات جهانی نشان می‌دهد که میزان سقط جنین و مرگ مادران هنگام زایمان در زنان زیر 20 سال بسیار بیشتر است. همچنین نوزادانی که از یک مادر کم سن متولد می‌شوند ضعیف‌تر هستند و بیشتر در معرض خطر مرگ بعد از تولد قرار دارند. دیده‌بان حقوق بشر پیشتر اعلام کرد: سالانه حدود 14 میلیون دختر در سراسر دنیا در سنین پایین ازدواج می‌کنند. ازدواج کودکان در کشورهایی چون افغانستان،‌ پاکستان، هند، سودان،‌ یمن کشورهای آسیای‌جنوبی و غرب آسیا رواج بسیاری دارد، علی‌رغم اینکه در برخی از آن‌ها این کار ممنوع است. متاسفانه دختران کم‌سنی که مجبورند به یک ازدواج زودهنگام می‌شوند به دلیل نداشتن آگاهی و عدم‌توانایی برای دفاع از حقوق خود قربانی بدرفتاری، خشونت و سوء‌استفاده‌های فیزیکی می‌شوند، در حالی‌که همسران و خانواده‌های آن‌ها با خیال آسوده به آزار و اذیت‌های خود ادامه می‌دهند.