شاداب سازی با نه به خشونت علیه دانش آموزان

دیروز 12 خردادماه معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش از اجرای طرح خشونت‌زدایی در مدارس خبر داد. رضوانه حکیم‌زاده اعلام کرد که طرح خشونت‌زدایی همه جانبه است و معلمان، مدیران و والدین جزو گروه‌هایی هستند که باید آموزش‌های لازم را دریافت کنند. موضوعی که بارها و بارها کارشناسان تعلیم و تربیت از مسئولان آموزش و پرورش درخواست کردند که برایش طرح و برنامه‌ای داشته باشند. آنها حتی چند بار از مسئولان خواستند تا روزی را به نام «نه به خشونت در مدرسه» نامگذاری کنند. کارشناسان تعلیم و تربیت به «شمار بالای دانش‌آموزان کلاس، کمبود یا نبود مشاور پرورشی و مددکار اجتماعی کارآمد و کارشناس، فضای ناشاد مدرسه‌ها، کمبود امکانات ورزشی، درس‌های خسته‌کننده و حجم بالای کتاب‌های درسی، نبود یا ضعف قانون و آیین نامه‌های حمایتی از حقوق معلم و کم اعتبار شدن جایگاه معلم» تأکید می‌کنند که موجب خشونت در مدرسه‌ها می‌شود. گرچه مسئولان آموزش و پرورش خشونت جسمی و کلامی در مدرسه را غیرقانونی اعلام کرده‌اند اما در این ماه‌ها گاهی از گوشه و کنار کشور خبرهایی مبنی بر آزار و اذیت چند دانش آموز به شیوه‌های مختلف به گوش می‌رسد. همین یک ماه پیش بود خبری منتشر شد که تنبیه معلمی موجب آسیب رساندن به چشم دانش‌آموز شده بود البته موضوع فقط تنبیه بدنی نیست آن‌طور که بسیاری از کارشناسان تعلیم و تربیت می‌گویند هم‌اکنون برخی دانش‌آموزان از سوی معلم‌های خود «تحقیر» می‌شوند که این نوع تنبیه به مراتب بدتر از تنبیه فیزیکی است. موضوعی که موجب شده مسئولان آموزش و پرورش درباره‌اش چاره اندیشی کنند. رضوانه حکیم‌زاده در این باره بیشتر توضیح می‌دهد: کودکان بسیاری قربانی خشونت هستند ما می‌خواهیم کودکان مفاهیم خشونت را بدانند البته هدف ما در این طرح فقط کودکان نیستند بلکه معلمان و خانواده‌ها هم هستند.
او با اشاره به اینکه خشونت فقط فیزیکی نیست می‌گوید: دانش‌آموزان ما شاید فقط خشونت را فیزیکی می‌دانند اما ما در این طرح هدفمان توضیح ابعاد مختلف خشونت است. ما به دانش‌آموزان یاد می‌دهیم فقط تنبیه بدنی جزو خشونت نیست. بسیاری از دانش‌آموزان هم می‌دانند که خشونت جسمی آشکارترین نوع خشونت است. در این طرح می‌خواهیم به دانش‌آموزان آموزش دهیم که تحقیرکردن، توهین، برچسب زدن، گفتن الفاظ نامربوط، رفتارهای سرزنش‌کننده والدین و گفتن جملات ناامید‌کننده معلمان هم خشونت محسوب می‌شود. فکر می‌کنیم باید دانش‌آموزان با انواع رفتارهای خشونت‌آمیز آشنا شوند. این آگاهی البته کمک می‌کند تا بعدها هم وقتی دانش‌آموز وارد جامعه شود، خشونت کمتری را تجربه کند.
او تأکید می‌کند: سیاست وزارتخانه این است که بسترهای لازم را فراهم کند تا دانش‌آموزان از طریق فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی یک محیط با نشاط را تجربه کنند. برای تغییر شرایط کلاس‌ها و مدارس از یک محیط خشک و غیر منعطف به یک محیط شاداب و پرنشاط که در سند تحول بنیادین نظام آموزشی نیز بر آن تأکید شده است، تحولاتی در روش‌های یاددهی و یادگیری ایجاد شد تا دانش‌آموزان بویژه کودکان با توجه به اقتضائات سنی خود به صورت طبیعی و در بستر یادگیری شاداب باشند و شادی را تجربه کنند. حکیم‌زاده می‌افزاید: آماری درباره میزان خشونت در مدارس دخترانه و پسرانه وجود ندارد اما در بین دانش‌آموزان و گروه‌های هم سن و سال دختر بیشتر درگیر خشونت‌های کلامی می‌شوند و دانش‌آموزان پسر خشونت‌های فیزیکی را تجربه می‌کنند. ما می‌خواهیم در این برنامه، توانمندسازی و آگاهی‌دهی در برابر کنترل و اصلاح رفتارهای نادرست و انواع خشونت غیرفیزیکی را آموزش دهیم. ما می‌خواهیم روی بعد روانی، عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان کار کنیم. دانش‌آموزان بدانند که با هم کلاسی و خانواده خود چگونه برخورد کنند.

سیستم آموزشی را خلاق‌تر کنیم
مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند که تمام هدفشان این است که شادی را جایگزین خشونت در مدارس کنند . طرح عید و داستان به جای تکالیف نوروزی همچون ممنوعیت برگزاری آزمون‌های تستی و استفاده از کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی و تغییر ماهیت تکالیف از مشق شب سنتی به تکالیف مهارتی، از جمله سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش برای ایجاد شادابی و نشاط در مدارس است که به صورت جدی در دوره ابتدایی پیگیری می‌شود. برنامه‌هایی که به گفته کارشناسان تعلیم و تربیت خوب است اما کافی نیست. موضوعی که جواد بابا‌زاده معلم آموزش و پرورش بر آن تأکید می‌کند و به خبرنگار «ایران» می‌گوید: بسیار خوب است که دانش‌آموزان با انواع خشونت آشنا می‌شوند و همین بالا رفتن آگاهی‌های فرهنگی و اجتماعی دانش‌آموزان موجب می‌شود که میزان آن در جامعه هم کاهش پیدا کند اما بر این باورم خشونت در مدرسه می‌تواند از سوی معلم به دانش‌آموز، دانش‌آموز به معلم یا دانش‌آموز به دانش‌آموز به یکدیگر وارد شود. اما سیستم آموزش و پرورش هم در روند خشونت بسیار مهم است. تعداد معلم‌ها کافی نیست کلاس‌ها شلوغ است و محتوای کتاب‌ها هم سنگین است. معلم قدرت کنترل این دانش‌آموزان را ندارد، خسته می‌شود و درنهایت با آنها برخورد می‌کند. باید در این باره هم چاره اندیشی کنند.
او با اشاره به اینکه سیستم مدرسه باید شاداب‌تر باشد اظهار می‌کند: شاداب‌سازی و خشونت زدایی باید از ساختمان‌های مدارس شروع شود همچنین باید مقررات مدرسه کمی تغییر کند. سیستم آموزشی ما خلاقیت ندارد. وقتی دانش‌آموزان وارد مدرسه می‌شوند احساس رغبت نمی‌کنند اما حالا شما اگر دقت کرده باشید وقتی دانش‌آموزان از مدرسه تعطیل می‌شوند بسیار خوشحالند چرا که مدرسه فضای شاد و دلچسبی برای آنها ندارد.

منبع: روزنامه ایران