سازمان ملل متحد، یک دستاورد تاریخی را برای اسرائیل رقم زد! اسرائیل، رییس کمیته حقوقی!

سپردن ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی به اسرائیل، یکی از ناقضان مبرهن قواعد اصلی حقوق بین‌الملل و معاهدات بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل.
در سالهای اخیر، سازمان ملل متحد با برخی تصمیمات خود، جامعه بین المللی و افکار عمومی جهان را دچار تردید نسبت به کارآمدی این سازمان در تحقق رسالت خود نموده است. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- انتخاب عربستان به عنوان یکی از 47 عضو اصلی شورای حقوق بشر ( نوامبر 2013)
- انتخاب عربستان به عنوان عضو کمیته مشورتی شورای حقوق بشر (اکتبر 2015)
- خارج نمودن نام اسرائیل از لیست سیاه ناقضان حقوق کودک سازمان ملل (ژوئن 2015)
- انتخاب عربستان به عنوان رییس گروه رایزنی برای انتخاب دارندگان دستورکارهای شورای حقوق بشر (سپتامبر 2015)
- خارج نمودن نام ائتلاف سعودی از لیست سیاه ناقضان حقوق کودک سازمان ملل (ژوئن 2016)
- انتخاب اسرائیل به عنوان رییس کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل (ژوئن 2016)
کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یکی از کمیته های هفت گانه این مجمع است که مسئولیت پرداختن به موضوعاتی اعم از حاکمیت قانون، تروریسم بین المللی، صلاحیت جهانی، به روزرسانی مسوولیت سازمان های بین المللی و ... را برعهده دارد. و حال اسرائیل به عنوان یکی از مرتکبان مسلم جنایت جنگی، که به کرات توسط مجامع حقوق بشری بین المللی به نقض حقوق بشر و بشردوستانه محکوم شده است و گستردگی جنایاتش تا بدانجا پیش رفته که به یکی از دستورکارهای دائمی شورای حقوق بشر تبدیل شده است، به ریاست این کمیته منصوب شده است.
شورای حقوق بشر سالانه، 3 نشست عادی و بنابر ضرورت، تعدادی اجلاسیه های ویژه برگزار می کند که در هر یک از نشستهای عادی، میانگین بین 2 تا 5 قطعنامه علیه اسرائیل به تصویب دولتها می رسد. از سال 2006 تاکنون طی 10 سال، بیش از هفتاد قطعنامه صرفاً ازسوی شورای حقوق بشر و در جلسات عادی شورا، علیه اسرائیل صادر شده است. این قطعنامه ها به غیر از آمریکا که همیشه به آنها رای منفی داده تقریبا با اجماع جهانی به تصویب رسیده است و یا بعضا برخی از کشورهای اروپایی بدانها رأی ممتنع داده‌اند.
چندی پیش نیز (13 ژوئن 2016) سازمان ملل خود در پنجمین گزارش سالیانۀ خود دربارۀ اراضی اشغالی فلسطین که با عنوان «زندگی‌های از هم گسیخته» منتشر شد، اعلام کرد مسبب اصلی «مصائب انسانی» فلسطینی‌ها، اشغالگری اسرائیل در کرانه باختری و حصر باریکۀ غزه است.
در چنین شرایطی، اسرائیل با 109 رأی موافق، 23 رأی ممتنع و 14 رأی باطل به ریاست این کمیته برگزیده شد. این انتخاب واکنشهای گسترده ای را از سوی افکار عمومی، مدافعان حقوق بشر و به ویژه سازمانهای غیردولتی به دنبال داشت.
ریاض منصور، نمایندۀ فلسطین در سازمان ملل متحد، به شدت علیه این اقدام مجمع عمومی اعتراض کرده و اظهار داشته است این گروه باید «نامزدی بسیار مسئول و واجد شرایط معرفی می‌کرد، نه یک ناقض بزرگِ حقوق بین‌الملل».
منصور با اشاره به این‌که دنی دانون، نمایندۀ رژیم اسرائیل در سازمان ملل، «نمایندۀ اشغالگری» است، وی را واجد شرایط لازم برای ریاستِ این کمیته ندانست.
وی انتخاب رژیم اسرائیل را امری «منفی» تلقی کرد که نشان‌دهندۀ بی‌توجهی به نگرانی‌های فلسطینیان است.
اما دانون این اقدام را یک دستاورد تاریخی برای اسرائیل دانست و مدعی شد که نخستین فعالیت خود را به پیشبرد کنوانسیون جامعِ دربارۀ تروریسمِ بین‌المللی اختصاص خواهد داد.
روز گذشته (14 ژوئن 2016) نیز نماینده اسرائیل در سی‌و‌دومین جلسه شورای حقوق بشر، ضمن اعتراض به تخصیص یک دستورکار دائمی شورا به نقض حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی، گسیل مهاجران و پناهجویان به اروپا را مهمتر دانسته و شورای حقوق بشر را به رفتارهای تبعیض آمیز، طرح دستورکارهای سیاست زده، گزارشات غیرمعقول، قطعنامه های مغرضانه و اتهامات واهی نسبت به اسرائیل، محکوم نمود. وی حضور در این نشست را آخرین حضور در شورای حقوق بشر خواند و صحن شورا را ترک نمود. به دشواری می توان این وقایع را حمل بر ناکارآمدی سازمان ملل در ارتقاء پاسخگویی کشورها ندانست و همچنان امیدوار به آینده این مجمع باقی ماند.
بهرحال با اندکی تأمل در اتفاقات اخیر، می توان به شرایط دشوار سازمان ملل متحد در توجیه اقدامات اخیر خود و ضرورت و دشواری پاسخگویی سازمان ملل متحد به افکار عمومی پی برد. سازمان ملل متحد بایستی نسبت به تردید افکار عمومی در ضعف این سازمان نسبت به تهدیدات و توافقاتی که منجر به اخذ، نقض یا تغییر تصمیماتی خلاف رسالت این سازمان می شود، پاسخگو باشد و ضمن احترام به افکار عمومی، از خدشه دار شدن تصویر سازمان ملل بعنوان تنها مرجع تأمین کننده صلح و امنیت جهانی جلوگیری نماید.

لیلا عنایتی
پژوهشگر

http://www.presstv.ir/DetailFa/2016/06/14/470374/UN-assembly-elects-Israel-as-committee-chair
http://www.un.org/en/ga/sixth/69/programme_of_work.pdf
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/Pages/Documents.aspx
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/AdvisoryCommittee/Pages/Members.aspx
http://www.globaltimes.cn/content/926220.shtml
http://www.refworld.org/docid/558a61d015.html