وخیم‌تر شدن اوضاع حقوق بشر در عربستان از زمان روی‌کار آمدن محمد بن سلمان

سماح حدید، مدیر کمپین عفو بین‌الملل در خاورمیانه در این ارتباط گفت: «در سال‌های اخیر ما نمی‌توانیم حتی یک هفته را به خاطر آوریم که طی آن بسیاری از شخصیت‌های برجسته عربستان سعودی در چنین مدت کوتاهی مورد هدف قرار نگرفته باشند.» وی ادامه داد: «واضح است که رهبری جدید عربستان سعودی تحت پادشاهی محمد بن سلمان، این پیام خطرناک را ارسال می‌کند که با آزادی بیان مسامحه نخواهد شد». به گفته عفو بین‌الملل، از زمانی که محمد بن سلمان، به عنوان ولیعهد سعودی معرفی شد، وضع حقوق بشر در عربستان وخیم‌تر شده است. 
بنابه گزارش‌های منتشره، سلمان العوده و عائض القرنی از روحانیان برجسته در میان کسانی هستند که از پایان هفته گذشته تاکنون دستگیر شده‌اند. به گفته رسانه‌ها، سلمان العوده شخصیت بانفوذ دینی است که بیش از 14 میلیون طرفدار در رسانه‌های اجتماعی دارد؛ وی در 9 سپتامبر بازداشت شده است. دلیل دستگیری وی حمایت از اجرای اصلاحات و تاکید بر لزوم احترام بیشتر به حقوق بشر در این کشور است. به گفته یحیی العصیری، فعال حقوق بشر در بریتانیا، مامورانی که عوده را در ریاض با خود بردند به خودداری او از اعلام حمایت نسبت به سیاست عربستان در قطر به عنوان یکی از دلایل بازداشت اشاره کردند. عوده روز جمعه در توییتر خود ابراز امیدواری کرده بود که تماس تلفنی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، به معنی پایان بحران در روابط این دو کشور باشد.
همچنین گفته شد که القرنی هم که در شهر ابها در جنوب عربستان دستگیر شده، در توییتر خود خواستار روابط بهتر با قطر شده بود. او در توییتر دو میلیون مخاطب دارد. براساس اعلام نهادهای مدافع حقوق بشر، عبدالله المالکی، شخصیت دانشگاهی طرفدار اصلاحات و حقوق بشر، عصام الزامل، بازرگان عربستانی و نویسنده در زمینه اصلاحات اقتصادی نیز از جمله این بازداشت‌شدگان هستند. در این میان عصام الزامل، به دلیل نگارش متنی درخصوص لزوم اصلاحات اقتصادی و انتقاد از سند چشم‌انداز 2030 مغضوب حکومت آل‌سعود واقع و بازداشت شده است. به موجب سند مذکور مالیات سنگینی برشهروندان سعودی اعمال می‌شود.
سماح حدید درباره سرنوشت بازداشت‌شدگان گفت: «هیچ اطلاعاتی درباره محل نگهداری بازداشت‌شدگان وجود ندارد و تعداد آنها هم هنوز مشخص نیست. ما عمیقا نگران سلامتی افراد بازداشت‌شده هستیم. مقامات ریاض باید سریعا محل استقرار این افراد را اعلام کنند و اطمینان دهند که آنها در برابر شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها محافظت می‌شوند و اجازه دسترسی به وکیل و همچنین تماس با خانواده را خواهند داشت.» وی تصریح کرد، در گام بعد مقامات باید بلافاصله اتهاماتی را که علیه بازداشت‌شدگان مطرح شده است، افشا کنند و اگر آنها فقط به جهت اجرای صلح‌آمیز حق آزادی بیان خود بازداشت شده‌اند، باید آنها را فورا آزاد نمایند. در بیانیه عفو بین‌الملل نیز آمده، در حالی که تا به امروز، دلایل دقیق این دستگیری‌ها نامشخص است، رسانه‌های دولتی گزارش داده‌اند که گروهی از افراد که "به نمایندگی از طرف‌های خارجی علیه امنیت" پادشاهی سعودی و منافع آن، و به منظور تحریک فتنه و بر هم زدن وحدت ملی فعالیت می‌کردند، تحت بازداشت هستند.
اما عفو بین‌الملل تصریح کرد، این افراد تنها به خاطر فعالیت صلح‌آمیز خود متهم شناخته شده‌اند؛ اگر آنها به اتهام "تحریک اختلافات" و "نقض وحدت ملی" که جزء جرائم تروریستی در عربستان است، محاکمه شوند، باید گفت چشم‌انداز آزادی بیان در عربستان سعودی بسیار حیرت‌انگیز است. این نهاد مدافع حقوق بشر خاطرنشان کرد، مقامات سعودی همچنان به محاکمه مدافعان حقوق بشر در زمینه اتهامات مربوط به فعالیت صلح‌آمیز آنها در دادگاه ویژه جنایی ریاض ادامه می‌دهند. این دادگاه جهت رسیدگی به پرونده‌های مرتبط با امنیت و تروریسم تحت قانون ضد‌تروریسم 2014 در عربستان شکل گرفته است. طبق اعلام عفو بین‌الملل اکثر مدافعان حقوق بشر عربستان سعودی در حال‌حاضر یا در زندان در حال گذراندن محکومیت خود هستند و یا با محاکمه‌های ناعادلانه مواجه شده‌اند؛ افراد باقی‌مانده نیز نگران آن هستند که در "لیست شکار" دولت عربستان باشند و به زودی بازداشت شوند. همچنین افزایش نگران‌کننده در مورد میزان اعدام‌ها و حمایت از احکام مرگ مخالفان سیاسی، از دیگر موارد مورد اشاره عفو بین‌الملل در این بیانیه است.

مرضیه عزیزیان

پژوهشگر مسایل حقوق بشر