نژادپرستانه خواندن اظهارات اخیر دونالد ترامپ از سوی دفتر کمیسر عالی حقوق‌بشر

دفتر کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، روز جمعه 12 ژانویه (22 دی‌ماه)، اظهارات رئیس جمهوری آمریکا در خصوص مهاجران کشورهای آفریقایی و هایتی را "نژادپرستانه" و موجب "تحریک بیگانه‌ستیزی" خواند. دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، در نشست روز پنجشنبه 11 ژانویه (21 دی‌ماه) در دفتر کار خود با حضور نمایندگان جمهوری‏‌خواه و دموکرات کنگره درباره شرایط مهاجرت به این کشور، با عبارت رکیک «چاه توالت» (1) به مهاجران هائیتی، السالوادور و برخی از کشور‌های آفریقایی اشاره کرد و گفت: «چرا این مردم را از کشورهایی که چاه توالتی بیش نیستند، به اینجا راه می‌دهیم؟» رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه افزود که ترجیح می‌دهد مهاجرانی از کشورهایی مانند نروژ به آمریکا بروند.
در همین ارتباط، روپرت کلویل، سخنگوی حقوق بشر سازمان ملل در نشستی خبری در ژنو، در پاسخ به سوال خبرنگاران پیرامون اظهارارت ترامپ گفت: «اینها سخنانی تکان‌دهنده و شرم‌آور از سوی رئیس جمهور ایالات متحده است و در این رابطه نمی‌توان از هیچ واژه‌ای جز «نژادپرستی» استفاده کرد». وی در ادامه افزود که به هیچ وجه نمی‌توان پذیرفت که رییس جمهور یک کشور، کشورها و قاره‌هایی را که همه جمعیت‌شان را سفیدپوستان تشکیل نمی‌دهند، «چاه توالت» بخواند و آنان را نادیده بگیرد.
این مقام سازمان ملل اظهار داشت: «اظهارات مثبت ترامپ درباره نروژ، احساس او را به خوبی درباره مهاجران روشن می‌کند. این اظهارات نیز مانند نظرات قبلی مخرب ترامپ، درباره مکزیکی‌ها و مسلمانان، اظهارنظرهای سیاسی است که ملیت و مذهب گروه‌های مختلف را هدف قرار می‌دهد، و عدم تمایل ترامپ در محکوم کردن آشکار احساسات نژادپرستانه سفیدپوستان افراطی در شهر شارلوتسویل، مغایر با ارزش‌های جهانی است».
وی خاطرنشان کرد، مواضع ناشفاف ترامپ پس از اقدامات خشونت‌بار سفیدپوستان افراطی در شهر شارلوتسویل ایالت ویرجینیا موج گسترده‌ای از انتقادات را در داخل و خارج آمریکا برانگیخته بود. این در حالی است که ترامپ از محکوم کردن اقدامات خشونت‌آمیز این دسته از سفید‌پوستان خودداری کرده بود. کلویل با اعلام این که این مسئله را بیش از یک «عبارت رکیک» می‌داند افزود: «صحبت‌های اخیر رئیس جمهور آمریکا با اعتباربخشی و تشویق نژادپرستی و بیگانه هراسی، به بدترین شکل ممکن بشریت را نشانه گرفته است. این امر به طور بالقوه زندگی بسیاری از مردم را خراب و نابود خواهد کرد.» به گفته وی، آینده رویاپردازان نباید در مذاکرات جدی‌تر پیرامون محدودیت در مهاجرت و اقدامات امنیتی احتمالی، به عنوان اهرم فشار مورد استفاده قرار گیرد؛ چرا که آنها انسان هستند نه کالا.
کودکان و نوجوانان فاقد اسناد قانونی که تحت حمایت برنامه «Daca» قرار می‌گیرند به «رؤیاپردازان» مشهور هستند. پس از صدور فرمان لغو این برنامه توسط دونالد ترامپ، چندین ایالت و سازمان و همچنین شمار قابل‌توجهی از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی از مراجع قضایی خواستند تا برای حفظ این برنامه و محافظت از این نوجوانان وارد عمل شوند. شورا در بیانیه خود خاطرنشان کرد، رئیس‌جمهوری آمریکا از زمان آغاز به کار در پی اصلاح قوانین مهاجرتی این کشور است تا پذیرای مهاجرانی باشد که به رشد اقتصادی آمریکا کمک کنند.
در این چهارچوب در ماه نوامبر، دولت ترامپ تصمیم گرفت تا به وضعیت مهاجران کشوهای هائیتی و نیکاراگوئه پایان دهد؛ بر این اساس گفته شد تقریبا 59،000 مهاجر هائیتی باید هر چه زودتر وضعیت‌شان روشن شود، یعنی یا باید تا ژوئیه 2019 به کشور خود بازگردند و یا حضور خود را در ایالات متحده قانونی کنند. برای مهاجران نیکاراگوئه این مهلت تا ژانویه 2019 تعیین شده است. در این رابطه، دولت ترامپ به وضعیت مهاجرتی ویژه‌ای که به بیش از 5 هزار تبعه نیکاراگوئه‌ای بعد از طوفان سال 1998 اعطا شده بود، پایان داد.
نیویورک تایمز نیز پیش‌تر در گزارشی به نقل از ترامپ نوشته بود، که اهالی هائیتی مبتلا به ایدز هستند و از سوی دیگر اگر شهروندان نیجریه پایشان به آمریکا باز شود، دیگر به آلونک‌های خود در کشورشان بر نخواهند گشت. شورای حقوق بشر در خاتمه این بیانیه آورده است: «دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل بر این باور است که همواره افرادی که به دلیل جنگ یا آزار و اذیت‌های دیگر مجبور به فرار از کشور خود شده و نیاز به پناهندگی دارند، باید در هر کشوری که در آن هستند، صرف‌نظر از نژاد، مذهب، قومیت و یا محل کشور مبداء حفاظت شوند».
گفتنی است، در پی اظهارات جنجالی ترامپ، استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل هم گفت، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل مکررا بر حفظ شرافت، برابری و حقوق بشر مهاجران و پناهجویان در سراسر دنیا تاکید دارد. به گفته وی، دبیرکل سازمان ملل از تمام کشورها می‌خواهد تا بر توزیع مثبت مهاجران تمرکز کنند و به جای توسل به پیش‌داوری‌ها، از حقایق استفاده کنند.

(1). shithole countries

مرضیه عزیزیان

پژهشگر مسایل حقوق‌بشر