حمله گستاخانه بریتانیا به استقلال دیوان کیفری بین‌المللی

سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در فروردین‌ماه ۱۴۰۰، گزارشی را با عنوان حمله گستاخانه بریتانیا به استقلال دیوان کیفری بین‌المللی منتشر کرده است. بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، در نامه‌ای بر مخالفت شدید خود با تحقیقات دیوان بین‌المللی کیفری در زمینه فلسطین تاکید کرده است. در این گزارش به قصد دولت بریتانیا از نگارش این نامه – که برای دوستان محافظه‌کار گروه اسرائیل (در پارلمان) فرستاده شده است – جهت وارد آوردن فشار سیاسی بر شهروندان بریتانیایی که در این دادگاه خدمت می‌کنند، ازجمله دادستانی که به تازگی در دیوان کیفری بین‌المللی انتخاب شده، اشاره گردیده است. گفتنی است پس از پنج سال تحقیق مقدماتی، دادستان دادگاه کیفری بین المللی تحقیقات خود را در ماه مارس سال جاری میلادی آغاز نموده و راهی طولانی در انتظار عدالت را برای قربانیان فلسطینی و رژیم اشغالگر از جنایات جدی بین‌المللی باز کرده است.
بر اساس این گزارش، این تحقیقات احتمالا در ابتدا شهرک‌سازی‌های غیرقانونی رژیم اشغالگر در کرانه باختری و ادعاهای جنایات جنگی توسط نیروهای اشغالگر و گروه‌های مسلح فلسطینی در نوار غزه را پوشش می‌دهد. مواردی که سازمان دیده‌بان حقوق بشر و سایر نهادهای حقوق بشری برای تحقق آن سال‌ها پافشاری کرده‌اند. بریتانیا به عنوان یکی از بنیان‌گذاران دیوان کیفری بین‌المللی است و افتخار می‌نماید که به‌عنوان یکی از حامیان سرسخت عدالت بین‌المللی ایفای نقش می‌کند. در سال‌های اخیر این کشور تلاش‌هایی را در راستای تحت فشار قرار دادن این دادگاه برای انجام تحقیقات در زمینه موقعیت‌های بحرانی در کشورهای غیر عضوی چون سوریه و لیبی انجام داده است. در این گزارش اقدام دولت ترامپ، در سال ۲۰۲۰ میلادی به مورد هدف قرار دادن دیوان بین‌المللی کیفری، از طریق اعمال تحریم‌های تنبیهی در راستای عقیم‌گذاردن تحقیقات آن در زمینه مسائل افغانستان و فلسطین یادآوری شده است.

این در حالی است که بریتانیا به همراه دیگر کشورهای عضو، از این دادگاه در مقابل اقدام بی‌سابقه ایالات‌متحده حمایت کرده است و هنگامی‌که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در ماه جاری میلادی این تحریم‌ها را لغو نمود، بریتانیا از آن استقبال کرد. حمایت دیرپای بریتانیا از دیوان بین‌المللی کیفری باعث شده که بوریس جانسون در خصوص تحقیقات این نهاد در زمینه فلسطین محکوم گردد. هر چند که بریتانیا در زمینه مسائل رژیم اشغال‌گر و فلسطین همواره از معیارهای دوگانه برخوردار بوده است. در این نامه، به اظهارات جانسون مبنی بر ضرورت اقدام دادستان جدید و قاضی دادگاه –که هر دو بریتانیایی‌تبار هستند- و به ایجاد اصلاحات در این نهاد کمک می‌کنند، اشاره شده است.

این به آن معنا است که از نگاه نخست وزیر بریتانیا، این دو مقام دیوان بین‌المللی کیفری باید در راستای اهداف بریتانیا و برخلاف دستور کار خود به‌عنوان مقام‌هایی مستقل عمل کنند. در این گزارش بر ضرورت اقدام این دادگاه به حفظ استقلال و از این‌رو مشروعیت خود، به‌رغم مواجه‌شدن با مخالفت کسانی که از پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری هراس دارند تاکید شده است. همچنین طبق تاکید دیده‌بان، قربانیان نیز باید اطمینان خاطر بیابند که تلاش آنها برای دستیابی به عدالت با تعهد قاطع این نهاد به حاکمیت قانون محقق خواهد شد. در انتهای گزارش این‌گونه آمده است که اقدام گستاخانه بریتانیا در مخالفت با تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری تصویری ناخوشایند از این کشور که داعیه رهبری جهان در زمینه حقوق بشر را دارد ارائه می‌دهد و منعکس کننده ضعف کشوری است که خود را قهرمان پاسخگو نمودن کشورها در رابطه با وقوع بدترین خشونت‌ها به‌شمار می‌آورد.

تیم پژوهشی سازمان دفاع از قربانیان خشونت

 https://www.hrw.org/news/2021/04/16/united-kingdoms-brazen-assault-icc-independence