عزم جهانی فراتر از گفتار، لازمه مبارزه با گروههای تروریستی نظیر داعش

. این معانی را حوادث تلخ پاریس، به خوبی نشان داد. حملات تروریستی که با قدرت گرفتن داعش،گستره خود را از منطقه خاورمیانه فراتر گذارده و این¬بار پیکان خود را بر قلب اروپا نشانه گرفته¬است. صدها نفر کشته و زخمی، نتیجه حملات تروریستی داعش در مناطق مختلف پاریس است.
بلافاصله پس از این حملات بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد و شورای امنیت در بیانیه های جداگانه ای به محکومیت این حملات تروریستی پرداختند وضمن ابراز همدردی با ملت و دولت فرانسه خواستار پیگیری مجدانه آن شدند.
رییس جمهوری کشورمان نیزبا پیامی به نام ملت ایران، این حملات تروریستی را محکوم کرد و خواستار عزم جهانی برای ریشه¬کنی پدیده شوم تروریسم شد.
حملات تروریستی به پاریس که از نظر سازماندهی و انتخاب هدف در نوع خود کم سابقه بود، بدون شک سران کشورهای غربی را وادار به تغییر رویه در مقابله با داعش خواهد¬کرد. ولی این تغییر رویه¬ها تا چه اندازه است؟ آیا تغییر لحن روسای کشورهای غربی به تغییرات اساسی در سیاست¬های اصولی آنان در برخورد با گروه-های تروریستی می¬انجامد؟ این¬ها پرسش¬هایی است که پاسخ بدان چندان مشخص نیست اما بدون شک رویه گذشته کشورهای غربی در برخورد با داعش نه تنها به شکست این گروه منجر نشد، بلکه اسباب قدرتمندتر شدن آن را نیز فراهم کرد.
اقدامات سازمان ملل متحد نیز در مقابله با این گروه کار ساز نبوده¬است و بسیاری از کارشناسان از جمله گزارشگر حقوق¬بشر در حین مبارزه با تروریسم از شکست شورای امنیت در مبارزه با داعش در گزارش¬های خود نام برده است.
اسناد بین المللی در دهه های اخیر هدایت، سازماندهی، تسهیل و تأمین مالی برای اقدام های تروریستی یا براندازی را ممنوع کرده اند. سازمان ملل متحد از دهه 70 تا کنون 79 قطعنامه در محکومیت تروریسم و لزوم مبارزه با آن تصویب کرده است که فقط بیش از 20 قطعنامه در 3 سال اخیر به تصویب رسیده¬است.در این قطعنامه ها تلاش شده است که راهکارها و توصیه هایی مهم در عرصه روابط بین الملل برای جلوگیری از تروریسم ارایه شود.اما با وجود این قطعنامه ها و اجماع جهانی در مقابله با آن، همچنان شاهد گسترش تروریسم در نقاط مختلف جهان هستیم.
کم توجهی به ریشه های به وجود آمدن تروریسم شامل تجهیز و تسهیل جنگ ها و درگیری های مسلحانه داخلی و بین المللی، نقض حقوق بشر، بسترسازی برای اشغال کشورها و تلاش برای تحت سیطره درآوردن مردم یک کشور توسط کشور دیگر، هرگونه خدشه و خلل جزئی یا کلی در وحدت ملی کشورها که این عوامل خود از عوامل مهم ایجاد و گسترش افراط گرایی های خشونت آمیز است، در کنار سیاست کشورها در استفاده از گروههای تروریستی برای اهداف خود از جمله مهمترین عواملی است که به گسترده شدن این پدیده شوم منجر شده¬که این موارد کمتر در قطعنامه های بین المللی بدان پرداخته¬ شده¬است.
یکی از قطعنامه های اخیر مجمع عمومی سازمان ملل متحد مصوب 19 آذر 1392 (10 دسامبر 2013) که به پیشنهاد ایران مطرح و تصویب شد را از منظر رویکرد به ریشه های تروریسم می توان کم نظیر دانست.در این قطعنامه به خشونت و افراط¬گرایی به عنوان ریشه¬های تروریسم اشاره شده¬است. ضمن این¬که در تعریف خشونت، سیاست¬های مداخله جویانه کشورها و نقش آن در به وجود آمدن تروریسم مورد تاکید قرار گرفته¬است.
در مقدمه این قطعنامه مفهوم خشونت چنین تعریف شده¬است:" تهدید و توسل به زور علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشورها تا نابردباری منتهی به افراط گرایی خشن، همگی مصداق های اقدام های خشونت آمیز است که جان افراد بی¬گناه را هدف قرار داده و باعث تخریب آثار تمدنی و آواره شدن غیرنظامیان می¬شود و به طور کلی امنیت فردی و جمعی انسان ها را تهدید می کند".
در این قطعنامه اشاره شده است که در صورتی که مبارزه با تروریسم منجر به جنگ و تنش و افراط گرایی خشونت آمیز شود، نشان دهنده غیر اصیل و علیل بودن این مبارزات است که منجر به خشونت مضاعف شده است.
حوادث اخیر فرانسه لزوم توجه بیشتر به قطعنامه های اینچنینی را نشان داد وهر چندکه هم¬صدایی جهان در تروریسم خواندن داعش و لزوم مبارزه با آن را می توان به فال نیک گرفت، اما برای مقابله با داعش عزم بین المللی فراتر از گفتار لازم است و بدین منظور می¬بایست ریشه¬های به وجود آمدن و گسترش گروه تروریستی داعش را شناسایی و در نابودی آن اقدام کرد.تقویت سازوکارهای بین¬المللی و تمهیداتی نظیر ضمانت اجرا برای قطعنامه¬های سازمان ملل¬متحد و به کارگیری توصیه¬های شورای حقوق¬بشر به جای استفاده شتابزده قدرتهای غربی از روش¬های زورمدارانه در مقابله با داعش، نظیر آنچه که پس از حملات 11 سپتامبر رخ داد نیز از جمله مواردی است که برای مقابله موثر با گروه تروریستی داعش می¬بایست رعایت شود.
فرزانه مستوفی¬فر
کارشناس ارشد روابط¬بین¬الملل

پی¬نوشت:
http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=52557#.VkiWjTOhXIV
UN condemns ‘despicable’ terrorist attacks in Paris Security Council strongly condemns terrorist attacks in Beirut suburb
http://www.un.org/en/terrorism/resolutions.shtml